LZD

Ośrodek Hodowli Zwierzyny

Ośrodek Hodowli Zwierzyny w Siemianicach położony jest w południowej części Wielkopolski (RDLP Poznań), w powiecie kępińskim, w zasięgu gmin Łęka Opatowska, Trzcinica oraz Baranów. Zgodnie z rozporządzeniem wojewody wielkopolskiego nr 32/2004 OHZ Siemianice tworzą dwa obwody:

• leśny nr 505 „BIADASZKI” – usytuowany w północnej części LZD oraz
• polny nr 508 „SIEMIANICE” – położony w centralnej części LZD (ryc. 1)

Ryc. 1. Obwody łowieckie OHZ Siemianice

Ośrodek Hodowli Zwierzyny przy LZD Siemianice, w obecnej postaci, został utworzony w 1980 roku na bazie dwóch obwodów nr 99 i 106 uczelnianego Koła Łowieckiego nr 7 w Poznaniu. Badania jednak prowadzono tu znacznie wcześniej. Jak podają Magnuski i Gałecki (2001) z jednej strony działała tu Katedra Gospodarstwa Łowieckiego Wydziału Leśnego, której Stację Doświadczalną Rektor WSR w Poznaniu oficjalnie powołał do życia pismem z dnia 30 czerwca 1964 roku. Również aktywne badania prowadziła tu Katedra Zoologii Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt, aktywowana z początkiem lat sześćdziesiątych.

Realizowano wówczas następujące kierunki badań:

• urządzanie łowieckie obwodów,
• ochrona i hodowla półwolna zająca (pionierska praca w Polsce),
• mikroewolucja, etologia i ekologia sarny,
• ornitologia stosowana (biotopy leśne i agrocenozy) w aspekcie praktycznej ochrony ptaków (wdrożenia produkcji skrzynek lęgowych, karmników i pojemników),
• hodowla i ochrona dropia (pierwsza i jedyna w Polsce),
• badania śmiertelności ptaków ginących na drogach publicznych,
• reintrodukcja bobra europejskiego
• praktyczna ochrona, biologia i ekologia oraz migracje nietoperzy.

Obecnie teren OHZ jest poligonem doświadczalnym Katedry Łowiectwa i Ochrony Lasu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prowadzone są tu badania nad funkcjonowaniem populacji dzika, daniela oraz najliczniej występującej w tym regionie sarny. Ważną dziedziną są badania interdyscyplinarne nad wpływem gospodarki łowieckiej i populacji zwierząt łownych na środowisko leśne.

Całkowita powierzchnia Ośrodka wynosi 8 850 ha, jednak powierzchnia po wyłączeniach, o których mowa w art. 26 ustawy z dnia 13.X.1995r. Prawo łowieckie, nieznacznie przekracza osiem tysięcy ha. Lesistość kształtuje się na poziomie około 28%. Dominują tu siedliska lasowe – łącznie ok. 50%, nieco mniejszy udział mają siedliska borowe – ok. 40%, a pozostałe 10% to wilgotne olsy i las łęgowy Mimo potencjalnie wyższych możliwości produkcyjnych siedlisk w niektórych częściach ośrodka, sosna wraz z modrzewiem są gatunkami dominującym na ponad ²/₃ powierzchni. Pozostałe gatunki iglaste porastają niespełna 3%, a liściaste niewiele ponad 26%, w tym dęby i buk 7,6% leśnej części OHZ – ryc. 2 (Nawrot 2010).

Ryc. 2. Rzeczywisty udział procentowy poszczególnych grup gatunków rosnących na trenie OHZ Siemianice (będących w zarządzie LZD). Dane na podstawie tabel i zestawień BULiGL 2005.

Drzewostany w pierwszej klasie wieku porastają łącznie nieco ponad 16% powierzchni, a wraz z KO i KDO 20,6%. Reszta to drzewostany średniowiekowe i dojrzałe, stanowiące mało atrakcyjne tereny pod względem warunków osłonowych (tab. nr 1). Halizny i płazowiny występują zaledwie na 28,46 ha.

Tabela 1

Struktura wiekowa drzewostanów OHZ Siemianice (będących w zarządzie LZD)
(dane na podstawie tabel i zestawień BULiGL 2005)

Nieleśna część OHZ to przede wszystkim pola i łąki uprawne w bardzo dobrej kulturze, intensywnie wykorzystywane do produkcji rolnej. Nieużytki stanowią znikomy odsetek całości OHZ i nie występują łącznie na obszarach większych niż kilka ha. Jak podaje Stosik (1980) przeważają tu gleby IV klasy, pola uprawne poprzecinane są rowami, przy których najczęściej rosną krzewy, a urozmaiceniem terenu są kępy drzew i remizy śródpolne. Na podstawie informacji zawartych w „Powszechnym Spisie Rolnym” (2003) ustalono, iż grunty orne IVa i IVb klasy łącznie zajmują niespełna 36% powierzchni, V – 17,4%, VI – 15,3%, a najlepsze ziemie III klasy łącznie13,3%. Pozostałe tereny (biorąc pod uwagę wyłącznie role, łąki i pastwiska) to niespełna 19%, z czego łąki na IV i V klasie to łącznie 11,7%. Nieużytki oraz role i pastwiska przewidziane do zalesień to niecałe 1,5% powierzchni. Strukturę upraw poszczególnych roślin rolniczych przedstawiono na ryc. 3 (Nawrot 2010).

Ryc. 3. Udział procentowy w powierzchni zasiewów poszczególnych roślin uprawnych na trenie gruntów ornych OHZ Siemianice

Na terenie OHZ Siemianice występują typowe dla rejonu południowej Wielkopolski gatunki zarówno zwierzyny grubej jak i drobnej. Ich udział w pozyskaniu, a tym samym znaczenie dla gospodarki łowieckiej, zmieniały się w kolejnych latach, w zależności od liczebności poszczególnych populacji. Na terenie obwodu leśnego (nr 505) zawsze dominującą rolę odgrywała zwierzyna gruba, zaś w obwodzie nr 508, ze względu na polny charakter, do połowy lat dziewięćdziesiątych zdecydowanie większe znaczenie można było przypisać zwierzynie drobnej. W chwili obecnej, podobnie jak w przeważającej części naszego kraju, zwierzyna drobna nie odgrywa istotnej roli. Mimo wielu prób odbudowy populacji za pomocą np. reintrodukcji bażanta, poprawiając warunki bytowe na polach, poprzez prowadzoną na szeroką skalę renowację remiz śródpolnych itd. nie widać zadowalających efektów funkcjonowania populacji żadnego z gatunków. Aktualnie najważniejszą rolę odgrywa tu sarna oraz dzik i to z tymi gatunkami wiążą się największe nadzieje i obawy funkcjonowania OHZ Siemianice. Niemniej jednak istotną rolę odgrywają jeleń i daniel. W tabeli nr 2 zestawiono syntetyczne wyniki liczebności zwierzyny grubej i planowane pozyskanie na sezon 2011/12.

Tabela 2
Liczebność zwierzyny grubej w OHZ Siemianice oraz planowane pozyskanie 2011/12

Opr. M. Nawrot

Literatura:

1. Magnuski K., Gałecki I. (2001): 50 lat Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Siemianicach 1951-2001. Wyd. AR Poznań, 2001.
2. Nawrot M. (2010): Analiza gospodarowania populacją sarny europejskiej (Capreolus capreolus L.) w Ośrodku Hodowli Zwierzyny Siemianice, na tle projektowanych zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu ośrodka. Maszynopis pracy doktorskiej . Katedra Łowiectwa i Ochrony Lasu UP w Poznaniu.
3. Stosik K. (1980): Urządzanie łowieckie obwodów łowieckich nr 106 i 99. Maszynopis pracy magisterskiej. Zespół Naukowo-Dydaktyczny Gospodarstwa Łowieckiego IOL AR w Poznaniu.
4. "Powszechny Spis Rolny” – Podstawowe informacje ze spisów powszechnych gmina wiejska Łęka Opatowska. 2003, Urząd Statystyczny, Poznań.
5. Zestawienia tabelaryczne cech drzewostanów dla obwodów OHZ Siemianice (2005), BULiGL oddz. Brzeg.